Jeszcze raz o dzielnicach w Gdańsku

Gdańsk jest podzielony na dzielnice. Podział ten kilkukrotnie już opisywałem (patrz etykieta: dzielnice). Wszystko przez to, że moim zdaniem, jest on w kilku miejscach dość kontrowersyjny (patrz tu). Raz, że dzielnice, jak sama nazwa wskazuje, dzielą miasto. Druga sprawa to to, że podział ten przebiega czasem między blokami i wewnętrznymi uliczkami. Stąd nieraz mieszkańcy nie wiedzą w jakiej dzielnicy żyją. Potoczne nazwy żyją swoim życiem. Do tego wkrada się polityka (podział na okręgi wyborcze) oraz biznes (nazwy stosowane przez deweloperów). W ten sposób w siatkę 34 dzielnic miasta, wplata się historia tych miejsc oraz współczesny ich rozwój.

Marzy mi się wielka ankieta, gdzie każdy z mieszkańców napisałby gdzie według niego mieszka. Gwarantuję że odpowiedzi były by ciekawe. Z mojego podwórka napiszę, że mieszkam w Starej Oliwie (takiego czegoś w oficjalnych spisach nie znajdziemy). Ale przymiotnik "oliwski" stosują osiedla położone na Strzyży oraz Przymorzu (dokładnie Przymorzu Małym).

Do lat 90. w mieście obowiązywał podział na jedynie 3 dzielnice:

 

1. Śródmieście (tereny od Kiełpinka przez Emaus, Stare Miasto do Martwej Wisły i rafinerii oraz wszystko położone na południe od tych miejsc), 
2. Portowa (tereny od Brzeźna przez Letnicę tereny stoczniowe, Przeróbkę, Stogi aż do Świbna),
3. Wrzeszcz (tereny od Kokoszek przez Matarnię, Migowo, Suchanino, Zaspę oraz wszystko na północ od tych miejsc).

Ślady tego widać na starych tablicach z numerami domów. 

Dzisiejszy podział miasta rozdrobnił je na aż 34 dzielnice. Poniżej prezentuję mapkę z opcją półprzeźroczystości (przełączanej za pomocą suwaka na lewo od przycisków "Mapa" i "Satelita") .  

Proszę się przyjrzeć temu podziałowi i odpowiedzieć na pytanie, czy są tu nazwy o których słyszycie pierwszy raz w życiu? Ja się przyznaję, że kilka lat temu zadziwiały mnie Rudniki i Wzgórze Mickiewicza. Przedziwne są też twory językowe w stylu: Żabianka-Wejhera-Jelitkowo-Tysiąclecia.

Ciekawy jest też podział na jednostki morfogenetyczne miasta. Opracowany na podstawie historii danego terenu wiele mówi o tym jaki był zasięg danej wsi/dzielnicy w dawnych czasach. Dostępny on jest na stronie mapa.gdansk.gda.pl. Można tam znaleźć wiele interesujących opisów. Zapraszam do odwiedzenia.

Ja postarałem się i jakimś cudem udało mi się połączyć te dziesięć mapek w jedną. Dodatkowo dodałem podpisy. W efekcie otrzymałem powyższą mapkę.

Porównując morfogenetyczny podział miasta ze współczesnym podziałem na dzielnice zauważymy pewne ciekawostki. Oto niektóre z nich:

- dzielnica Osowa obejmuje obecnie również teren dawnej wsi Wysoka,

- Oliwa obejmuje swoim zasięgiem Małe i część Wielkiego Przymorza,

- w Oliwie wyodrębniono Polanki,

- historyczne Przymorze jest ograniczone do jedynie małego terenu wzdłuż ulicy Piastowskiej i Dąbrowszczaków. Dzisiaj sięga ono aż do terenów historycznie należących do Oliwy oraz Zaspy,

- dzielnica VII Dwór mimo istnienia tam dworu, nie była w stanie stworzyć wokół niego prężnej wsi. Raczej ciążyła ku Strzyży,

- Strzyża Górna sięgała aż za dzisiejsze tory na teren Zaspy,

- obecnie rzadziej stosowana nazwa Brętowo, historycznie dominowała nad terenami dzisiejszych osiedli Niedźwiednik i Matemblewo,

- Zaspa była kiedyś wielką wsią sięgającą od Wisły po Oliwę,

- Chełm był małą obszarowo wsią. Dzisiejsza dzielnica obejmuje tereny innych wsi,

- dzielnica Wyspa Sobieszewska to nie tylko dawne Sobieszewo, ale również Orle, Wieniec, Komary, Przegalina i Świbno.

Dla bardziej wnikliwych "mapo-analizatorów" przygotowałem też półprzeźroczystą nakładkę. Średnio działa, ale może ktoś coś z tego wyczyta:

Można by jeszcze długo analizować te mapki, ale to już zostawiam Wam.